در شیراز گلی هست که میگرید و اشک میریزد و یکی از زیباترین گلهای وحشی است که به گل اشک و گل عاشق میگویند.
اکنون اجازه بفرمایید، این گل عاشق پیشه خود را به شما معرفی کند. فارسی من گل سرنگون – لاله واژگون – اشک خونین و لاله احمر میباشند. عربی یک نوع من الکلیلالملک است و فرنگیها به من «فریتیلرامپریال» میگونید که ترجمه الکیلالملک است. من گیاه و گل زیبای ایرانی هستم و از ایران مرا به علت قشنگیای که دارم به خارج برده و پرورش دادهاند. من در اکثر کوهستانهای ایران مخصوصا کوههای بختیاری، کوههای قصر شیرین و صحنه، کوههای کردستان و شمال غربی ایران میرویم و تاکنون شصت گونه از من شناخته شده است. پیاز من به صورت یک غده متورم، گوشتدار بوده و دارای مقدار زیادی نشاسته و چندین عامل دارویی است و چون تازه باشد سمی بوده و قابل خوردن نیست، ولی در چین سمیت آن را گرفته و در آشپزی از آن استفاده میکنند.
در طب سنتی چین که این روزها شهرت جهانی پیدا است که به آن گل من تحت نام «پیمو» یا «پیای» استفاده مینمایند.
ضماد پیاز من برای از بین بردن تاول و ورمهای سخت مفاصل بسیار نافع است.
اکلیلالملک
من یک لاله واژگون هستم که در فارسی به من گیاه قیصر میگویند. رنگ گل من زرد، بنفش، و گاهی سفید است. میوه من مثل غلاف تخم ترب و هلالی است و در میان غلاف تخم گردی کوچکتر از خردل شبیه شنبلیله وجود دارد.
در طب سنتی ایران تنها از بذر من استفاده میکردند.
بذر من مقوی و نرم کننده اعضاست، چه بخورند و چه ضماد نمایند. ضماد من نرم کننده ورمها بوده و جهت درد شقیقه مفید است. ضماد پخته آن جهت ورمهای گرم چشم و مقعد نافع است. جوشانده آن با آب جهت زخمهای چرکی و آهکی سودمند میباشد و با افسنتین جهت ورم اسپرز و معده تجویز میشود. چکاندن عصاره آن درد گوش را ساکت میکند. جوشانده آن جهت تنگ نفس اثر عالی دارد. تنقیه جوشانده آن جهت تقویت رودهها و تسکین درد و ورم آنها مفید است، مقدار خوراک بذر من دو مثقال میباشد.